Gazete Emek - Ticaret ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlıklarının 2024 yılı bütçeleri, TBMM Genel Kurulunda kabul edildi.
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, bütçe görüşmesindeki konuşmasında ekonominin 13 çeyrektir kesintisiz büyümeye devam ettiğini, bu yılın üçüncü çeyreği itibarıyla 2023'te milli gelirin 1 trilyon 75 milyar dolara, kişi başına milli gelirin ise 13 bin 380 dolara yükseldiğini belirtti. Bolat, istihdam edilenlerin sayısının bu yılın ekim ayında eylüle göre 246 bin kişi artarak 31 milyon 835 bin kişiye ulaştığını, işsizlik oranının ise son 11 yılın en düşük oranı olan yüzde 8,5'a gerilediğini öne sürdü.
Bu yılın ocak-kasım döneminde 232,9 milyar dolarlık ihracata ulaşıldığını dile getiren Bolat, 2023'ün 256-257 milyar dolar ihracatla kapatılmasının planladığını aktardı.
Bakan Bolat, ithalattaki artış hızının son dört ayda yavaşladığını, alınan tedbirler sonucunda altın ve otomotiv ithalatında yavaşlama kaydedildiğini anlattı.
Mal ticaretinde dış ticaret açığının da bu yılın ağustos ayından itibaren azaldığının altını çizen Bolat, ihracatın ithalatı karşılama oranının da son dört ayda yüzde 80'inin üzerinde olduğunu dile getirdi.
"FİNANS KAYNAKLARINI ARTIRDIK"
Orta Vadeli Program (OVP) kapsamında 2024'te ihracatın 267 milyar dolara, 2026'da 302 milyar dolara çıkarılmasının hedeflendiğini ifade eden Bolat, ihracata yönelik desteklerin sunulduğunu, 2023'te 20 bin firmaya 7,5 milyar lira ihracat desteğinin sağlandığını bildirerek "İhracatçılarımızın finansman sorununu çözmek üzere de Türk Eximbank vasıtasıyla finans kaynaklarını artırmış bulunuyoruz" dedi.
Eximbank'ın desteklerinden faydalananların yüzde 84'ünün KOBİ'ler olduğunu söyleyen Bolat, ihracatçılara sunulan günlük reeskont kredilerinin limitinin 10 katına çıkarıldığını anlattı.
Hizmetler ihracatını da desteklediklerinin altını çizen Bolat, "Hizmet ihracatımızda dünyadaki son 10 yılda artış hızı oranı yıllık yüzde 4,5 iken Türkiye yüzde 7,3 büyümüştür. Biz hizmet ihracatımızda 2021'de 59 milyar dolar toplam ihracattan 2022'de 89 milyar dolara çıktık. Bu yıl 100 milyar doları aşacağız. Böylece, mal ihracatından 256-257 milyar dolar, hizmet ihracatında en az 100 milyar dolarlık ihracatla döviz gelirlerimizi yıllık olarak 357 milyar dolar olarak elde etmiş olacağız" diye konuştu.
"Haksız ve damping ithalata karşı da yerli üretimleri korumaktan çekinmediklerini" belirten Bolat, "Dünya ticareti sertleşirken, rekabet kızışırken kendi ülkelerinde koruma tedbirleri uygulayan ülkelerin, ülkemizde dampingli veya haksız ticari uygulamalarla, menşe saptırmalarıyla ürünlerini boşaltmalarına izin vermeyeceğiz" ifadelerini kullandı.
"İSRAİL'LE TİCARETİMİZ 7 EKİM'DEN BU YANA YÜZDE 38 AZALDI"
İsrail ile Türkiye arasındaki ticaretle ilgili bazı bilgi eksikliklerinin bulunduğunu dile getiren Bolat şunları söyledi:
"Ülkemiz ile İsrail arasındaki ticaret, İsrail'in Gazze saldırısından sonra, 7 Ekim'den bu yana tam yüzde 48 azalmıştır. Ülkemizden mevcut ticareti devlet şirketleri değil, özel şirketler, bunların da bir çoğu uluslararası firmalar yapmaktadır. Türkiye olarak ihracatımızın yüzde 31'i de Türkiye'de doğrudan yatırım yapmış uluslararası firmalar tarafından gerçekleştirilmektedir."
Birleşmiş Milletler (BM) kapsamındaki yaptırımları tanıdıklarını ve uyguladıklarını ifade eden Bolat, Türkiye'den gönderilen malların Filistin'in kendine ait gümrüğü ve limanı olmadığı için İsrail üzerinden Filistin'e gönderildiğini söyledi. Ömer Bolat, İsrail'in Filistin'e direkt gönderilen malları tanımadığını belirtti.
Genel Kurulda, bütçe üzerindeki konuşmaların ardından soru-cevap bölümüne geçildi.
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, tüketicinin korunmasına yönelik Bakanlık tarafından piyasa denetimlerinin yapıldığını anımsatarak, "11 ayda Bakanlık müfettişlerinin yüz binlerin üzerindeki denetimlerinde 1,3 milyar lira kestiği cezalar var. Rekabet Kurumunun kestiği cezalar da 2,3 milyar liranın üzerinde." dedi.
"AVMLERİN ÇOĞU BORÇ ALDIĞI BANKALARA DEVREDİLDİ"
Türkiye'de AVM'lerin açılmasının büyük oranda durduğunu belirten Bolat, Türkiye'de yaklaşık 450 AVM olduğunu, bunlardan yaklaşık 70'nin finansman sıkıntısı nedeniyle borç aldığı bankalara devredildiği bilgisini verdi.
Küçük esnafı da desteklemeye devam ettiklerini vurgulayan Bolat, esnafın finansman desteğini geri ödeme oranının ise yüzde 99'un üzerinde olduğunu kaydetti.
Çin ile ticaret konusunun önemli olduğunu ifade eden Bolat, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Gerek ABD gerek AB ve diğer ülkeler ve bizim de Çin ile ticarette çok ciddi bir ticaret açığımız var. Bu noktada dampingli olduğunu tespit ettiğimiz, şikayet edilen bütün başvuruları dikkate alıyor, incelemelerimizi yapıyoruz. Menşe saptırması yapan ürünler varsa, o nokta mal ithal edilmiş olsa bile, gittiği yerde denetlemeyi yaparak menşe saptırması varsa el koyma işlemleri yapılıyor. Bu noktada dürüst, haklı, dengeli ve eşit ticaret arayışı içerisindeyiz."
Bu noktada Çinli yetkililerle her kademede görüşmelerin sürdüğünü belirten Bolat, Türk ürünlerinin Çin pazarında daha fazla satışı noktasında da desteklerinin olduğunu anımsattı.
"ELEKTRONİK SİGARA KONUSUNDA KESİN BİR YASAKLAMA VAR"
"Elektronik sigara konusunda Türkiye'de kesin bir yasaklama var." diyen Bolat, başta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan olmak üzere hükümet olarak elektronik sigaraların satışının serbest bırakılmasına kesinlikle karşı olduklarını vurguladı. Bolat, "Gümrüklerimizde ciddi yakalama yapılıyor. Son bir ay içerisinde 256 bin ünite elektronik sigara yakalandı. Bir hafta sonra da 125 bin elektronik sigara yakalandı." bilgisini verdi.
Ceylanpınar Gümrük Kapısı'nı, modernizasyon çalışmalarını 2024 yılının ilk yarısında tamamlayıp açacaklarını belirten Bolat, aynı şekilde Ağrı Gürbulak Gümrük Kapısı'nı da modernizasyon çalışmasını bitirerek 2024 yılının başlarında hizmete alacaklarını bildirdi.
Habur Sınır Kapısı ile ilgili soru üzerine Bolat, şu ifadeleri kullandı:
"Gümrük kapımızda bir günde 4 bin büyük araç giriş çıkış yapıyor. Bin yolcu aracı giriş çıkış yapıyor ve 10 bin yolcunun giriş çıkışı yapılıyor. Personel sayımızı son 2 yılda yüzde 33 artırdık. 24 olan peron sayısını 32'ye çıkardık. Gümrük kapılarının işleyişi sadece bizimle alakalı değil, karşı tarafın da aynı şekilde çalışması lazım."
Esnafa verdikleri bütün sözleri bugüne kadar tuttuklarını aktaran Bolat, "Bu 7 bin 200 iş günü konusu da hükümetimizin vaatleri arasındadır. En kısa sürede, 2024 yılı çalışmaları içerisinde, bunlar mutlaka ele alınıp gerçekleştirilecektir." diye konuştu.
"ASANSÖRLERLE İLGİLİ BİR UYGULAMAYI DAHA DEVREYE ALIYORUZ"
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır da yatırım teşviklerinde bölge çalışmalarının Sosyoekonomik Gelişmişlik Endeksi'ne göre yapıldığını, bazı illerin daha fazla destek almasının söz konusu olmadığını söyledi.
İlerde, Bölgesel Kalkınma Hamlesi Programı başlatacaklarını anlatan Kacır, şunları kaydetti:
"Biz şu an kalkınma ajanslarıyla özellikle her bir bölgenin katma değere dönüşmesi daha yüksek potansiyel taşıyan ürünlerine ilişkin yatırımları planladık, ön fizibilitelerini gerçekleştirdik. Bu yatırımları ilgili bölgelerde gerçekleştirecek sanayicilerimize, yatırımcılarımıza ileri düzeyde teşvikler vereceğiz. Bundan da pek çok bölgemiz etkin bir şekilde yararlanacak."
Türkiye’nin ilk uzay yolcusunun, 9 Ocak 2024'te uzaya gönderilmesinin planlandığını anlatan Kacır, "Bu konuda etkinliklerimiz elbette olacak. Belki Meclis'imizin saygıdeğer milletvekillerinden, 80'li yıllarda Muhammed Ali'nin boks maçlarını izlemek için gece yarısı kalkıp televizyon başına geçmiş olanlar vardır. Şimdi muhtemelen benzer bir tecrübeyi de Türkiye'nin ilk astronotunun yolculuğunu, ay-yıldızlı bayrağımızın uzaya yükselişini izlemek için yaşayacağız" ifadelerini kullandı.
Asansörlerin periyodik muayene ve kontrollerini Bakanlık olarak sıkı tuttuklarını anlatan Kacır, şunları kaydetti:
"Geçtiğimiz yıl periyodik olarak muayene yapan A tipi kuruluşlara 2 bin 871 denetim gerçekleştirdik. 155 firmaya ceza kestik. Denetimlerde bulduğumuz hiçbir olumsuz bulguyu es geçmemeye gayret ediyoruz. Mimar Mühendis Odaları Birliği'nin bu işi yapmadığı zannediliyor. Halbuki Türkiye'de şu anda A tipi muayene kuruluşlarından ülke çapında en yaygın hizmet gören iki kurum Mimar Mühendis Odaları Birliği ve TSE'dir. Halen onlar da geniş çapta bu hizmeti görmeye devam ediyor. Bütün bu süreçler AB standartlarında gerçekleştirilmektedir. Yılbaşından önce bir uygulamayı daha devreye alıyoruz; tüm vatandaşlarımız kullandığımız asansörlerdeki karekodları telefonlarımız aracılığıyla okutarak bütün periyodik muayene ve bakım bilgilerine erişme imkanına sahip olacak. Bakanlık olarak izlediğimiz süreci tüm vatandaşlarımızın, 85 milyonun erişime açmak adına bir şeffaflık adımı daha atmış olacağız."