Bir ilk: " Felsefi ve Mitolojik Açıdan Kürt Halı ve Kilim Desenleri" adlı kitap çıktı

ÖZEL HABER/ŞENOL BALİ

Gazete Emek- İşler, on yıllık bir sürede tamamladığı kitapta tarihsel ve mitolojik öğelere dikkat çekerek Kürt halı ve kilimleri üzerindeki desenlerin anlam ve karşılıklarını çözmeye çalışıyor.

Kendi alanında bir ilk olma niteliği taşıyan kitabı hakkında konuşan İşler,kitabın sadece felsefe  veya mitoloji kitabı olmadığını aynı zamanda görsel bir tarih kitabı olduğu yorumunda bulunuyor.

Gav Bi Gav Kurdi,Mirza Mihemed u Çavreşa Qiza Mıre Ereban gibi Kürtçe kitaplarının yanı sıra Van'ın Erciş ilçesinde 1930'lu yıllarda yaşanan katliamı konu edinen Zilan Dosyası (2 Cilt Takım) kitap dizisine imza atan Araştırmacı yazar İkram İşler'in uzun araştırmalar sonucu hazırladığı ve Kürt halı ve kilimlerini tarihsel,felsefik ve mitolojik açılardan ele alan  ''Felsefi ve Mitolojik Açıdan Kürt Halı ve Dilim Desenleri'' isimli kitabı raflardaki yerini aldı.

Sitav yayınevinden çıkan kitap üç temel bölümden oluşuyor.İ şler,kitapta arkeolojik çalışmalardan, tarih içinde varolagelen birçok simgeden yararlanarak Kürt halı ve kilimleri üzerindeki desenlerin anlamlarını çözmeye çalışıyor. Desenlerin İslam öncesi ve sonrasında aldığı şekiller ve geçirdiği anlam değişikliklerini de açıklayan İşler, kitabı  'tarih içinde bir gezinti'  şeklinde tanımlayarak  kitaba ilişkin  ''Halı ve kilim desenlerinin paralelinde yazılan görsel bir tarihtir.'' ifadelerini kullanıyor.

İŞLER: KİTAP ÜÇ AYRI BÖLÜMDEN OLUŞUYOR  

734 sayfadan oluşan kitabına ilişkin yaptığı değerlendirmede kitabın üç ayrı bölümden oluştuğunu dile getiren İşler,bölümler hakkında şu bilgilendirmede bulunuyor; '' Kitap temelde üç ayrı bölümden oluşuyor.Birinci bölümde,Kürt halı kilimlerinin nasıl ortaya çıktığını ve hangi tekniklerle yapıldığını açığa çıkarmak istedim ilkin.Bunları araştırıken Kürtlerin dönemsel olarak yaşam koşulları,yaşadıkları coğrafyayı vs ele aldım.İkinci bölümde estetik boyutunu işlemeye çalıştım.Kürt sanatının özelliklerini dile getirmeye çalışıyorum.Sert olan Kürt kişiliğinin Kürt sanatını nasıl etkilediğini irdeliyorum bu bölümde.Sert karakteristik özelliğinin kilimlerdeki sert ve keskin çizgilere nasıl yansıdığı,simetri özelliği,içiçe geçmişlik gibi açılardan işledim.Üçüncü bölümde ise anlamsal açıdan bir eğilim var.Halı ve kilim desenlerdeki anlamlar ve bu anlamların felsefik ve mitolojik karşılıklarını ele alıyorum.Yani bir kompozisyon üzerinde duruyorum.

''DESENLER ÜZERİNDEN MEZOPOTAMYA VE DİĞER UYGARLIKLAR ARASINDAKİ ETKİLEŞİMİ ELE ALIYORUM”

Kitapta,Mezopotamya coğrafyasının Hindistan ve Çin gibi diğer uygarlıklarla olan etkileşimini incelediğini kaydeden İşler, bu bağlamı felsefik olarak da kurmaya çalıştığını  vurguluyor. '' Bu şekillerin veya desenlerin her biri Mezopotamya'da bir değeri dile getiriyor.Nasıl ki Mısır'da tabletlerde yapılan şekillerde  kendi tanrılarını sembolize etmeye çalışmışlarsa,Kürtlerdeki kilim ve desenlerde de buna benzer inançlar ve diğer öğeler dile getirilmiş.Her biri bir tanrı tasviridir.Bu coğrafyadaki inançların derinliği,Hindistan ve Çin gibi kültürlerle olan etkileşimi irdeleniyor.Örneğin Guti'lerle başlayan bu desenler Huri'lere nasıl geçti.Hatta Amerika'lı İnka ve Maya uygarlıklarına nasıl ulaştı.Bütün bunları kitapta incelemeye çalışıyorum.Tarihi,mitolojiyi görselleştiren bir boyutu var.Bu bir çeşit görsel tarih anlamına geliyor.Halı ve kilim desenlerinin paralelinde yazılan görsel bir tarih kitabıdır demek yanlış olmaz. Felsefik olarak da bu böyledir.Örneğin Batı Felsefesindeki dualist  anlayışını nasıl etkilediğini ,Hegel'i veya Marks'ı nasıl etkilediğini işliyorum.'' ifadelerini kullanan İşler,kitabın alanında bir ilk olma özeliği taşıdığını dile getiriyor ve ilgi göreceği yönünde öngörüde bulunuyor.