Haber: ŞEHRİBAN ABİ
BU HABER NEWSLAB TURKEY'İN KULUÇKA TELİF DESTEĞİ İLE YAPILDI
Gazete Emek - Bölgenin zengin florası, yüzyıllardır bölge halkının kültürel ve ekonomik yaşamını şekillendirdiği gibi bölgenin kendine has bitkilerinden biri olan üzellik otu, hem tıbbi hem de sanatsal alanlarda önemli bir yeri var. Üzellik otunun el sanatlarında kullanımı, bölgenin kültürel mirasını ve zanaat becerilerini gelecek nesillere aktarmada önemli rolü var.
Üzellik otu Kuru ve yarı kurak iklimlerde yetişmesinden kaynaklı bu bitki, özellikle Erzurum, Kars, Ağrı ve Van gibi kentlerde yaygın olarak yetişiyor.
Eski bir gelenek olmasına rağmen kadınların eliyle duvarlara süs olarak kullanılan Üzellik otu hem çocukların hemde evlerinin nazardan korunacağına inanıldığı için günümüze kadar
devam ediyor.
Kültürel miras yaşatılıyor Üzellik otunun kullanımı, bölge ekonomisine de önemli katkılar sağlıyor. Yerel halk, bu bitkiyi toplayarak ve işleyerek hem kendilerine gelir kaynağı yaratıyor hem de kültürel
mirasını yaşatıyor. Van’da da yaşayan 50 yaşındaki Bahar Yacan kırsal alanlarda
topladıkları üzellik otunu eve getirerek burada duvar süsü yapıyor.
‘Yapımı uzun ve zahmetli’
Yacan, üzellik otunun yapım ve toplama aşamasını şu sözlerle anlattı; “Evlerde nazar için çok iyi. İstenilen mekanlarda kullanılıyor. İstersen arabana da koyabilirsin.
Dini birçok kitapta da bu otun ismi çıkıyor. Üzellik otunun aralarına koyduğumuz bez
parçaları da kadınların giydiği arta kalan parçalarıdır. Bu duvar süslerini uzun yıllar
kullanılabiliyor. Fistan bezleriyle birlikte sigara paketinin içerisinde bulunan gri kağıdı da küçük top haline getirerek üzelliklerin arasına süs olarak yerleştiriyoruz.
Yapımı uzun ve zahmetli sürüyor boncuk gibi tek tek iğneden geçirerek şekil veriyoruz. Ancak bu süsleri çok uzun yıllar kullanabiliriz.”
‘100 yıldan fazladır bu gelenek sürüyor’
Yaklaşık 30 yıldır Van’ın fistancılar sokağında aktar olan Adil Taş, aktar dükkanında aynı zamanda kadınların yaptığı Üzellik otu sanatını dükkanında satıyor.
Taş, Üzellik otunun 100 yıldan fazladır var olduğunu ve kadınların eli ile günümüze kadar geldiğini ifade ederek şunları söyledi; “Özellikle nazar olarak evlerine süs olarak kullanıyorlar. Yeni doğmuş çocuklar için de evlerinde bu ot yakılıyor. Kadınlar yapıyor. Farklı kentlerden gelen yurttaşların ilgisini çekiyor ve alıyor. Kürtlerin geleneği ile Üzellik otu sanatı günümüze kadar geldi.”
‘Bir tane süs yaklaşık 1 saat sürüyor’
Annesinin de uzun yıllar önce Üzellik otuyla süsler yaptığını dile getiren Taş,
“Hatırlıyorum annem bunu yaptığında ‘neden yapıldığını ne işe yaradığını’ anneme
sorduğumda annemde nazardan korunmak amacıyla işlendiğini söylüyordu. Bunun
gerçek olup olmadığını bilmiyoruz fakat buna inanılıyor. Bir tanesi neredeyse bir saat sürüyor. Bir tane Üzellik otu süsünü 75 Tlye satıyoruz.