Milyonlarca sahte dolar piyasaya sokuldu; sahte doların nasıl ayırt edileceğine dair detaylar paylaşıldı

Gazete Emek - Olayın turistik bölgelerde patlak verdiği ve Antalya'da bir kripto para alımında sahte dolarların kullanıldığı öğrenildi. Sahte dolarların Güneydoğu sınırından Türkiye'ye kaçak yollarla sokulduğu belirtilirken, toplam tutarın da milyar doları aşabileceği tahmin ediliyor.

Habertürk'ten Çetiner Çetin'in haberine göre; piyasayı sarsan sahte dolar krizinde ortaya çıkan yeni bilgiler, kapsamlı ve organize bir kalpazanlık olayına işaret ediyor. Konuyla ilgili bilgi veren kaynaklar, sahte dolar banknotlarının ilk olarak Güneydoğu sınırından kaçak yollarla Türkiye'ye sokulduğunun düşünüldüğünü aktardı. 
 

Edinilen bilgiye göre; sahte dolarla döviz bürolarından ilk işlemlerin Antalya, İzmir, Gaziantep ve İstanbul gibi daha turistik bölgelerde yapıldığı düşünülüyor. Olayın ilk patlak verdiği şehrin ise Gaziantep olduğu iddia ediliyor. Zira Gaziantep, Suriye ve Irak ile ilgili ticari hareketliliğin en yoğun olduğu il olarak dikkat çekiyor.

Antalya'da kripto para almaya çalıştılar

Söz konusu sahte dolarların kullanıldığı ilk büyük vakalardan birinin ise Antalya'daki bir kripto para alımında yaşandığı öğrenildi. Bir süredir Rusya ve çeşitli Arap ülkeleriyle ticaret yapanlar ödemelerini 1 dolara denk gelen bir kripto para olan Tether (USDT) ile yapıyor. Çeşitli döviz büroları dolar, euro karşılığı Tether satışı gerçekleştiriyor. Tartışmalara konu olan bu uygulama kapsamında müşterilerine söz konusu kripto paraları soğuk cüzdanlarla temin ediyor. Kaynakların verdiği bilgiye göre; geçtiğimiz günlerde Antalya'da yüzbinlerce dolarlık bir kripto para alımı gerçekleştirilmek istendi. Ancak bu sefer alımlar, döviz bürosundaki makinelerin tespit edemediği sahte dolarlarla yapıldı. Sahte parayı sokmaya çalışanlar döviz bürolarındaki para sayma makinelerinin yetersizliğinden faydalanmak istedi. Bankalardaki makinelerin de tespit etmekte yetersiz kaldığı sahte paraları, ancak çok usta bir şekilde elle inceleme yapan uzmanlar fark etti.

Milyar doları aşabilir

Bankalar ve döviz büroları yaşanan bu olaylar üzerine fiziki dolar alım-satımını neredeyse tamamen durdururken, ilk başta piyasaya sokulan sahte dolarların 600 milyon doları bulabileceği tahmin edilmişti. Ancak kaynaklar, bu tutarın milyar doları aşabileceğine işaret etti. Sahte para tartışmaları nedeniyle döviz büroları ve bankalarda yüklü miktarlardaki döviz alım-satımları durma noktasına geldi.

"Para sayma makinelerine yazılım güncellemesi gelecek"

Tüm Yetkili Müesseseler ve Döviz Bürolar Derneği (TÜYEMDER) Yönetim Kurulu Üyesi Mustafa Ünver, “Vatandaşların yanlış anlaşılmaya mahal vermemek adına ve mağduriyet yaşanmaması adına şu anda döviz büroları yetkili müesseseler 50 dolar ve beyaz bir önceki baskı olan 100 dolarların alım ve satımını bir müddet durdurdu. Bunlarla alakalı para sayma makinelerine yazlım güncellemeleri gelecek. Muhtemelen bir hafta 10 günü bulur diye tahmin ediyorum” açıklamasında bulundu.

"Bire bir yakın bir sahtecilik"

Ünver, basılan sahte dolarların neredeyse bire bire yakın bir sahtecilikte olduğunu dolayısıyla konunun uzmanı olmayan sıradan bir vatandaşın anlamasının mümkün olmadığına vurgu yaparak şunları söyledi:

“2 tane para düşünün. Birisini darphane basmış birisini de darphane gibi bir yer basmış. Materyaller klişeler ve kâğıt kalitesi benzer yapıldığı için çok küçük detayları var. Bunları da uzmanlar ince ince, detaylı bir şekilde incelediğinde ortaya çıkıyor ve konunun uzmanı olmayan sıradan bir vatandaşın anlaması zor. Piyasada neredeyse bire bire yakın bir sahtecilikten bahsediyoruz. Çünkü cihazlardan geçiyor, ATM'lerden, banka para sayma makinelerinden geçiyor. Hepsi değil ama bazıları geçebiliyor. Dolayısıyla sektörümüz de buna yönelik böyle bir tedbir durumuna geçmiş durumda.”

Bu arada Kapalıçarşı'da bazı döviz büroları para sayma makinelerinin gerçeklerinden ayırt edemediği banknotlarla ilgili iş yerlerine uyarı broşürleri astı. 100 ve 50 dolar görsellerinin kullanıldığı afişte "Piyasadaki sahtelerden dolayı görseldeki paralar alınmayacaktır"ifadesi yazıldı.

Türkiye'ye 600 milyon dolar tutarında sahte 50 ve 100 dolarlık banknotlar sokulduğu iddiası üzerine, bankalar ve döviz büroları alımları durdurdu. Sahte banknotları, para sayma makineleri ve ATM'lerin de ayırt edemediği öğrenildi.

Yurt dışında basılan 600 milyon dolar tutarında sahte 50 ve 100 dolarlık banknotların Türkiye'de piyasaya sürülmeye çalışıldığı ve para sayma makinelerinden de geçebildiği iddiası, tedirginlik yarattı. Yaklaşık 1 buçuk aydır piyasada sahte 50 ve 100 dolar paniği yaşandığı belirtiliyor. Bu banknotların yazılım güncellemesi yapılmayan para sayma makinelerinden de geçtiğinin anlaşılması üzerine, bankalar ve döviz büroları alımları durdurdu. Bazı döviz bürolarının ise komisyon uygulayarak bozdurmayı kabul ettiği iddia ediliyor.

İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, son günlerde basın yayın organlarında gündeme getirilen sahte dolar basımı ve dağıtımının araştırılması için re'sen soruşturma başlatmıştı.

Olayın ardından TCMB ve TBB'den açıklama geldi.

TCMB'DEN AÇIKLAMA

TCMB'den sahte yabancı banknotlara ilişkin duyuru yapıldı. Duyuruda, TCMB'nin banknot sahteciliği ile etkin mücadele kapsamında ilgili adli mercilerle koordinasyon içinde gerekli çalışmaları yürüttüğü belirtilerek, şunlar kaydedildi:

"Bu kapsamda son günlerde piyasada sahte yabancı banknot dolaşımının arttığına dair haberlere konu olan sahte efektifler, adli merciler tarafından bilirkişi raporu düzenlenmesi amacıyla Bankamıza gönderilmiştir. Söz konusu sahte efektiflere dair Bankamız tarafından hazırlanan bilirkişi raporları, adli mercilerin yanı sıra bankacılık sektörünün uyarılmasını teminen Türkiye Bankalar Birliği (TBB) ve Türkiye Katılım Bankaları Birliği (TKBB) ile paylaşılmıştır. Bunun yanında teknolojik altyapıda sahteciliğe karşı tedbir alınmasına yönelik gerekli yönlendirmeler yapılmıştır."

TBB'DEN AÇIKLAMA

Türkiye Bankalar Birliği'nden (TBB) yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi:

’’Son günlerde piyasada sahte döviz banknotlarının dolaşımının arttığına dair haberler yer almaktadır. Sahte dövizle mücadele ve dolaşımının engellenmesi amacıyla; kullanımdaki para sayma, sahte döviz kontrol ve ATM makinelerinin gerekli kontrolleri ve güncellenmeleri yapılmaktadır.

Bankacılık sektörü, ilgili kamu kurumlarıyla yakın iş birliğinde, ekonomik faaliyetin sağlıklı ve kesintisiz bir şekilde devam etmesi, müşterilerin hak ve menfaatlerinin korunması ve sahte dövizle etkin mücadele için gerekli çalışmaların kısa sürede tamamlanması amacıyla hassasiyetle çalışmaktadır.’’

Alanya Dövizciler Birliği Başkanı Turgay Kırbaş, Ortadoğu, Asya ve Balkanlar'da basılıp Türkiye'ye sokulmaya çalışılan sahte 50 dolarlık banknotların Alanya'da da piyasaya sürülmeye çalışıldığını söyledi. Ayrıca Ankara'da 100 dolarlık sahte banknotlara da rastlandığı belirtildi.

Türkiye Bankalar Birliği'nin (TBB) bankalara sahte 50 ve 100 dolarlık banknotlar ile dolandırıcılık eyleminde bulunulduğuna dair uyarıda bulunduğu öğrenildi.

TV100'de konuşan Para Piyasaları Uzmanı İslam Memiş, ''Teknoloji ne kadar çok ilerlerse kalpazanların işi bir o kadar kolaylaşıyor. Kalpazanlar yapay zeka gibi modern teknolojileri kullanıyorlar. Artık dijital makineler öyle bir hale geldi ki dolandırmamanız imkanız'' dedi.

"50 ve 100 dolarlık banknotları almıyoruz"

Sözcü'den Ali Can Polat'ın haberine göre; Kapalıçarşı esnafından Hüseyin Çilrin, yaşanan tedirginliği şu sözlerle aktardı:

“Şu an 50 doları hiç almıyoruz. 100 dolarda ise eski dediğimiz beyaz 100 doları almıyoruz. Son 20 gündür, piyasada büyük bir sahte para stoku dolaşıyor. Makinelere güncelleme yaptık ama yine de yetmedi, yeni güncellemeler bekliyoruz.” 

Bir diğer esnaf Mehmet T. ise, “Bu olay daha uzun sürecek gibi. Döviz alışverişi tamamen durdu çünkü adam 500 bin dolar getiriyor. Bunun içinde sadece 50 ve 100’lük banknotları almayınca adam doğal olarak tüm parayı satmaktan vazgeçiyor. Çarşı boş herkes tedirginlikle bekliyor” diye konuştu.

"Birçok ile yayıldı"

Döviz bürolarının çatı kuruluşlarından Tüm Yetkili Müesseseler ve Döviz Büroları Derneği (TÜYEMDER) Yönetim Kurulu Üyesi Mustafa Ünver, konuyla ilgili Bankacılık Düzenleme Ve Denetleme Kurumu (BDDK) ve Hazine Bakanlığı ile görüşmede olduklarını söyledi. Piyasada 600 milyon dolar tutarında bir sahte para olduğu duyumları aldıklarını söyleyen Ünver, “İstanbul ile sınırlı değil birçok ile yayıldı. Biz para sayma makinelerimizi güncelledik ama yeterli olmadı. Bu makineler ithal olduğu için güncellemeleri de yurt dışından bekliyoruz” dedi. 

Sahte dolar nasıl ayırt edilir?

Emniyet Genel Müdürlüğü’nden alınan bilgilere göre; 50 doların ön yüzünde bulunan portrenin etrafındaki üç sıradan oluşan çerçeve çizgilerin son sırasında ‘The United States Of America’ ibaresi mikro şekilde yazılı. 2004 baskısında ise banknotun ön yüzünde bulunan ABD Merkez Bankası mührünün sağında ve sol üstündeki iki adet yıldızda, tekrarlanarak yazılı “USA 50”, “USA FIFTY” ibareleri var. Bunun yanı sıra portedeki şahsın gömleğinin sol yakası üzerinde ‘The United States of America’ ibareleri mikro şekilde yazıyor. 50 dolarlık banknotların ön yüzünde bulunan “50” rakamına dik bakıldığında yeşil, açılı bakıldığında siyah renkte görüntü veriyor. 2004’teki baskıda ise “50” sayısı banknot yukarıya ve aşağıya doğru eğildiğinde bakır renginden yeşile dönüşmesiyle biliniyor.

Doların gerçek olduğunu anlamak için en garantili yöntemin, paranın ipi içerisindeki yazıyı kontrol etmek olduğu ifade ediliyor. Doları ışığa tutup, güvenlik şeridine bakıp; bu şeritte USA ve banknot tutarı yazıyor mu bakılmalı. Örneğin, 100 dolarlık bir banknotta USA HUNDRED yazısını paranın iki tarafında da görmek gerekiyor.